Falliczny wisiorek czy kawałek kamienia? Spór o artefakt sprzed 42 tysięcy lat

Gdy jeden ekspert powie „dzieło”, inny się wykrzywi i powie „kamień”. Trwa spór o artefakt z grafitu sprzed ponad 40 tysięcy lat, który może świadczyć o działalności człowieka…

Część ekspertów widzi w małym fragmentu kamienia wisiorek. Dowodzi nawet, że ślady wytarcia oznaczają, że przedmiot używano jako wisiorka, być może przez wieki. Lub, że przynajmniej z troską przechowywano. Jednak część naukowców uważa, że dyskusja nt. starożytnego fallusa jest bezprzedmiotowa.

Artefakt sprzed 42 wieków

Jak opisuje Science.org dyskusja nt. pochodzenia i zastosowania grafitowego łupka sprzed tysięcy lat angażuje różne środowiska naukowe. Badacze z Uniwersytetu w Bordeaux widzą w nim cenny artefakt. Zakładają, że przekazywano go z pokolenia na pokolenie i otaczano czcią. W tym czasie naukowcy z Boston University nie tylko nie widzą w tym nic cennego, ale podkreślają, że nawet z grubsza nie przypomina im to fallusa.

Artefakt znaleziono w Mongolii w 2016 roku podczas prac archeologicznych. Jego wiek oceniono na około 41.900 lat. Dlaczego naukowcy widzą w nim fallusa, choć na pierwszy rzut oka kształt niespecjalnie go przypomina? Między innymi dlatego, że znajduje się w tym przedmiocie coś na kształt otworu cewki moczowej. Wydaje się też, że twórca wyseparował żołądź od trzonu. Tak w każdym razie argumentują naukowcy.

Starożytne wyobrażenie fallusa a nawet znalezienie zabawki erotycznej z tak odległych czasów nie jest niczym dziwnym. Znajdowano falliczne artefakty pochodzące z czasów starożytnych. Były symbolami szczęścia, amuletami, były rzeźbione, malowane, rysowane. Na murze Hadriana w północnej Brytanii istnieje przynajmniej 59 fallicznych symboli. Jednak ten twór z Mongolii jest znacznie starszy niż sztuka starożytnego Rzymu.

Nie jest jednak najstarszym przykładem biżuterii na świecie. Znacznie starsze, mające nawet 140 tysięcy lat, są afrykańskie koraliki z muszelek, najwyraźniej wykonane przez praprzodków człowieka.

Istnieją też inne przykłady sztuki prehistorycznej – np. sztuka jaskiniowa w Grotte Chauvet we Francji sprzed 32 tysięcy lat, czy posąg Wenus z Hohle Fels znaleziony w Niemczech, a mający około 40 tysięcy lat. Mongolski być-może-wisior został znaleziony w miejscu, w którym również były inne ozdoby: koraliki ze skorupki strusiego jajka i kamienne wisiorki.

A zatem fallus czy nie fallus?

Zdjęcie za Science autorstwa Solange Rigaud.