Polscy naukowcy zbadali stężenie metali ciężkich w warzywach i owocach
Skażenie chemiczne żywności – o czym można przeczytać od wielu lat – stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Ale czy nasza żywność naprawdę jest tak znacząco skażona? Polscy naukowcy sprawdzili poziom kadmu i ołowiu w warzywach i owocach.
Publikacja w Nature nowej pracy polskich naukowców nie pozostawia złudzeń – w swojskich jabłkach, gruszkach, winogronach, malinach, truskawkach, żurawinach, a także burakach, selerach, marchwi i pomidorach znajduje się tak kadm jak i ołów, Ich stężenie różni się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z produktami świeżymi czy przetworzonymi.
Czy jedzenie jabłek może być niezdrowe?
Co polscy naukowcy wiedzą o skażeniu?
Celem pracy naukowców ze Śląska było było zbadanie poziomu zanieczyszczenia kadmem oraz ołowiem w wybranych gatunkach warzyw i owoców. Chodziło o to, by zbadać, czy i jak zanieczyszczenie różni się w zależności od tego, jak produkt został przetworzony. Zbadano zatem produkty świeże, mrożone, suszone i przetworzone. Przebadano aż 370 próbek owoców i warzyw.
Przeprowadzone badania wykazały, że poziomy stężenia Cd i Pb w próbkach świeżych, przetworzonych, mrożonych i suszonych owoców i warzyw znacznie się różniły. Najwyższe stężenia odnotowano w produktach suszonych. Kilka próbek owoców i warzyw przekroczyło maksymalne dopuszczalne stężenia Cd i Pb. Zanieczyszczenie tych produktów może być istotnym źródłem narażenia konsumentów na metale ciężkie, gdy produkty te są częścią diety.
Czym może grozić spożywanie skażonych produktów? Jak czytamy w publikacji – nerki i wątroba to główne narządy szczególnie wrażliwe na toksyczność kadmu. W ludzkim organizmie kadm najczęściej powoduje uszkodzenia obu tych narządów, a także jąder, płuc i kości. Udowodniono działanie rakotwórcze tych pierwiastków, i ich wpływ na powstawanie nowotworów prostaty, nerek, trzustki i jąder. Kadm negatywnie wpływa na pracę układu kostnego – co może również mieć wpływ na zdrowie dzieci, zaburzając metabolizm jonów wapnia, magnezu, cynku, miedzi i żelaza.
Ołów jest pierwiastkiem neurotoksycznym. Oznacza to, że zwłaszcza u dzieci, podwyższony poziom ołowiu we krwi może powodować zmiany w mózgu, objawiające się obniżeniem poziomu inteligencji, problemami z prawidłową percepcją i koncentracją oraz nadpobudliwością. Przewlekłe narażenie na zatrucie ołowiem może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób neurodegeneracyjnych. Ponadto wykazano, że ołów może odgrywać rolę w patogenezie zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych.
Jak toksyczne pierwiastki mogą dostawać się do warzyw i owoców? Źródłem ich zanieczyszczenia mogą być warunki środowiskowe, w których prowadzona była uprawa. Ale zanieczyszczenie produktu spożywczego metalami ciężkimi może powstawać później, na przykład przy pakowaniu. Zanieczyszczenia mogą też wystąpić podczas procesów technologicznych przygotowujących produkty do spożycia. W przypadku żywności przechowywanej w metalowych puszkach powłoka opakowania może korodować, zwłaszcza gdy przechowywana żywność ma kwaśne pH. Skorodowane opakowania metalowe mogą stać się źródłem migracji metali ciężkich, takich jak cyna oraz wspomniane już kadm i ołów.
Co jeść a czego unikać?
Zanieczyszczenia są powszechne – ale w różnych rodzajach produktów ich stężenie jest bardzo różne. Najwyższe poziomy kadmu i ołowiu odnotowano w produktach suszonych. Co jest tego przyczyną?
Być może dzieje się tak z powodu eliminacji wody, która zwiększa stężenie suchej masy. Ponadto zanieczyszczenie suszem owoców i warzyw metalami ciężkimi może być wynikiem procesów technologicznych stosowanych w produkcji żywności.
Maksymalne dopuszczalne stężenie metali toksycznych zostało przekroczone w kilku próbkach: kadmu w 2 próbkach owoców i 10 warzyw oraz ołowiu w 3 próbkach warzyw.
Pomimo tego, że przekroczenie wartości granicznych kadmu dotyczyło tylko 1 procenta analizowanych owoców i 9,3 procenta warzyw, a w przypadku ołowiu tylko 2,8 procenta wszystkich badanych warzyw, zanieczyszczenie tych grup produktów spożywczych może być znaczące źródło narażenia konsumentów na metale ciężkie, ponieważ są one ważnym elementem diety większości ludzi.
Jest jeszcze jeden ważny wniosek, który nie płynie z pracy naukowców, a ze zwykłych, codziennych obserwacji – o wielu rodzajach skażeń konsumenci nie mają pojęcia. Dzieje się tak, ponieważ oni sami nie wiedzą, z czego i jak zrobione są sztućce i naczynia kuchenne, używane przez nich na co dzień, i czy odpowiednio zdrowo są uprawiane „zdrowe”, „działkowe” produkty, stanowiące źródło żywności dla wielu osób. Czynników ryzyka, powodujących narażenie na zatrucie może być znacznie więcej, a wielu nie jesteśmy świadomi.
Zdjęcie Hans Braxmeier, Pixabay
