Woliński Park Narodowy – uważajcie w nim na kleszcze

Kleszcze znaleźć można nawet na miejskich trawnikach, nie powinny więc dziwić w lasach. W Nature znalazła się świeża publikacja o patogenach przenoszonych przez kleszcze w Wolińskim Parku Narodowym.

Naukowcy ze Śląska przebadali kleszcze z odległego końca Polski – z Wolińskiego Parku Narodowego. Kleszcze przenoszą wiele patogenów. Ich ukąszenie może być powodem zachorowania na dość dobrze znaną boreliozę – ale nie tylko na nią. Teraz śląscy badacze sprawdzili, czy kleszcze z WPN przenoszą jakieś choroby.

Przenoszą.

Kleszcze z Wolińskiego Parku Narodowego

Woliński Park Narodowy znajduje się na północno zachodnim skraju Polski. Przyciąga wielu turystów. Na terenie Parku znajduje się wiele miejscowości, a mieszkańcy co dnia zapuszczają się w lasy. Złapanie kleszcza na terenie Parku lub na jego obrzeżach nie jest bardzo trudne. Naukowcy sprawdzili, czy wolińskie kleszcze mogą być niebezpieczne dla spacerowiczów.

Kleszcze przebadano też pod kątem obecności anaplasma phagocytophilum, babesia (babeszji) microti oraz mało znanego rodzaju borelii – borelia garinii.

Boreliozę uważa się za trudną do diagnozowania. Jednym z powodów jest to, że standardowo stosowane testy przeznaczone są do diagnozowania najbardziej znanej borelii – b. burgdorferi, podczas gdy gatunków jest więcej. M.in. jest to Borrelia afzelii, Borrelia lusitaniae, Borrelia valaisiana, Borrelia spielmanii, Borrelia finlandensis, Borrelia bavariensis oraz poszukiwana przez naukowców na terenie WNP Borrelia garinii.

Naukowcy zebrali 394 kleszcze do badań – osobniki dorosłe obu płci, nimfy oraz larwy. Badania były robione w czterech różnych rejonach Parku.

Patogeny wykryto w 12.69 procentach zebranych osobników. W trzech przypadkach był to więcej niż jeden patogen.

Borrelia garinii została znaleziona tylko w jednym kleszczu. Anaplazma – w czterech. Rzadko wykrywana u ludzi babeszja (bebesia microti) znajdowała się w 42 kleszczach, przy czym w większości wypadków znajdowano ją w nimfach. Jak komentuje na swoim fp dr Marta Hajdul-Marwicz, biolożka, potwierdza to ich epidemiologiczną rolę, jako najniebezpieczniejszego wśród stadiów rozwojowych kleszczy.

Polscy naukowcy podkreślają, że kleszcze w różnych regionach nie są w taki sam sposób zainfekowane patogenami. Ryzyko złapania boreliozy i anaplazmozy w WNP jest stosunkowo niewielkie, ale w innych rejonach bywa o wiele większe. Podobnie jest z babeszjozą – o ile w WNP przenosi ją mniej więcej co dziesiąty kleszcz, o tyle w południowych rejonach Polski nawet co drugi.

Wiosna – czas na kleszcza

Specjaliści podkreślają, że w związku ze zmianami klimatycznymi zwiększa się aktywność kleszczy i stają się one aktywne nawet przez cały rok. Kwiecień to czas, gdy te pajęczaki zaczynają żerować nawet wtedy, gdy nie ma jeszcze traw i pogoda wydaje się niesprzyjająca. Sygnały takie płyną z sąsiednich Niemiec, nieco odleglejszej Szkocji oraz dalekich Stanów Zjednoczonych.

Stosunkowo niewielka ilość patogenów w wolińskich kleszczach nie oznacza, że nie ma ryzyka zakażenia się nawet rzadko w nich spotykaną borrelią garinii, a tylko że ryzyko to nie jest bardzo duże. Warto zatem zabezpieczać ubrania przed kleszczami, a po spacerach w lesie dokładnie oglądać ciało, zaś garderobę prać. Kleszcza zaś najlepiej usunąć jak najszybciej, nie drażniąc go, nie stosując żadnych maści, spirytusów ani innych środków przed wyrwaniem. Najlepsza do tego celu jest specjalna pinceta lub kleszczołapka.

Kleszcze nie przenoszą – co wynika z badań – tylko boreliozy, zatem wypatrywanie po ukąszeniu rumienia, charakterystycznego dla tej właśnie choroby, nie wystarczy. Jeśli po ukąszeniu, nawet w kilka miesięcy później, znajdziemy u siebie dziwne objawy, kojarzone z grypą, chorobami mięśni, zaburzeniami neurologicznymi, warto zwrócić się o diagnozę do specjalisty chorób odkleszczowych.

Publikacja polskich naukowców ukazała się w marcu br. w Nature.

Zdjęcie Jerzy Górecki z Pixabay